Bệnh Phì Đại Tuyến Tiền Liệt: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị

Tham vấn y khoa: Tiến sĩ, Bác sĩ Trịnh Tùng ngày 22/01/2022

Bệnh phì đại tuyến tiền liệt là bệnh lý thường gặp ở nam giới ở độ tuổi 50 trở lên. Bệnh thường đi kèm với các bệnh lý về hô hấp, tim mạch, đái tháo đường… Điều đó khiến không ít người bệnh lo lắng về mức độ nguy hiểm của bệnh và thường trực câu hỏi khi nào phai mổ phì đại tuyến tiền liệt.

Hãy tham khảo bài viết dưới đây để có thêm những thông tin về bệnh phì đại tuyến tiền liệt có thể giúp được bạn thân hoặc người thân xung quanh.

Giải phẫu học tuyến tiền liệt

Khối lượng tuyến tiền liệt là từ 15-25g ở nam giới trưởng thành bình thường. Kích thước tiền liệt tuyến cụ thể là : Chiều rộng là 4cm, chiều dài 3cm, đường kính trước sau khoảng 2cm.

Tiền liệt tuyến là tuyến lớn có dạng hình nón được bao bọc bằng vỏ fibrin, có đáy tựa vào đáy bàng quang, vùng cổ bàng quang và đỉnh ở dưới dính vào cân sinh dục tiết niệu.

Vị trí của tuyến tiền liệt: Nằm sát dưới cổ bàng quang, bọc xung quanh đoạn niệu đạo tại vị trí nối với cổ bàng quang. Vì thế khi tuyến tiền liệt bị phì đại sẽ chèn ép gây hẹp và tắc lòng niệu đạo, gây ra những hiện tượng bất thường ở đường tiết niệu: tiểu khó, bí tiểu, tiểu nhiều lần, tiểu gấp và các biến chứng như nhiễm trùng tiết niệu, suy giảm chức năng thận,… ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân gây bệnh phì đại tuyến tiền liệt

Bệnh phì đại tiền liệt tuyến là sự gia tăng kích thước của tuyến tiền liệt của nam giới ở độ tuổi trung niên và già. Phì đại tiền liệt tuyến bắt đầu xuất hiện từ tuổi 30 tuy nhiên sau độ tuổi 50 mới xuất hiện các triệu chứng rõ ràng của bệnh.

Rất ít xuất hiện ở người trẻ tuổi. Bệnh ngày càng gia tăng theo độ tuổi, theo thống kê trung tâm y học quốc gia, có hơn 50% nam giới trên 50 tuổi mắc bệnh này. Do đó độ tuổi cũng là một tác nhân  khiến phì đại tuyến tiền liệt.

Theo một số nghiên cứu chỉ ra rằng do về già chức năng sinh dục yếu dần đi mất cân bằng hormone sinh dục: giảm testosterone và tăng estrogen gây phì đại tiền liệt tuyến.

Phì đại tiền liệt tuyến là bệnh lành tính có thể chữa khỏi hoàn toàn không dẫn đến ung thư tiền liệt tuyến. Tuy nhiên ung thư tiền liệt tuyến có thể phát hiện đồng thời cùng với phì đại tiền liệt tuyến.

Triệu chứng của bệnh phì đại tuyến tiền liệt

Khi nam giới mắc bệnh phì đại tiền liệt tuyến sẽ xuất hiện một số triệu chứng như:

• Tiểu nhiều lần trong ngày, đặc biệt là về đêm gây mất ngủ
• Đột ngột buồn đi tiểu, không thể nhịn được tiểu quá vài phút
• Tiểu khó, phải rặn mới đẩy được nước tiểu ra, tiểu ngắt quãng, tia tiểu yếu.Khi đi tiểu xong vẫn còn rỉ 1 vài giọt làm ướt quần
• Dứt tiểu, nhưng không thoải mái vẫn có cảm giác tiểu chưa hết
• Bí đái: đột ngột không đi tiểu được mặc dù đã rặn hết sức gây căng tức vùng bụng dưới rất khó chịu

Mức độ biểu hiện của triệu chứng phì tiền liệt tuyến sẽ tăng dần tỉ lệ thuận với kích thước khối u. Tuy nhiên cũng có một số trường hợp khối u đã to nhưng biểu hiện kín đáo. Do đó nam giới nên chủ động đi thăm khám và phát hiện bệnh sớm, can thiệp điều trị kịp thời.

Đối tượng có nguy cơ cao mắc phì đại tuyến tiền liệt

Hiện nay các nguyên nhân gây phì đại tuyến tiền liệt vẫn chưa rõ ràng, nhưng các chuyên gia y tế khuyến cáo những nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc u xơ tuyến tiền liệt (phì đại tuyến tiền liệt) cần chú ý thăm khám sức khỏe định kỳ, phát hiện bệnh lý và điều trị kịp thời.

Những đối tượng có nguy cơ cao mắc phì đại tuyến tiền liệt bao gồm:

• Nam giới trên 50 tuổi
• Gia đình có người mắc phì đại tiền liệt tuyến
• Chủng tộc: người da trắng và da đen có nguy cơ cao hơn
• Béo phì, ít luyện tập thể dục thể thao
• Lối sống lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá chất kích thích, uống ít nước, ăn nhiều chất béo.
• Rối loạn chức năng sinh lý cương dương
• Mắc các bệnh như đái tháo đường, bệnh tim, sử dụng thuốc chẹn beta
• Một số yếu tố khác: môi trường làm việc ô nhiễm, thường xuyên stress, từng mắc bệnh về đường tiết niệu,…

Đề phòng ngừa các biến chứng của phì đại tuyến tiền những nhóm đối tượng trên, đặc biệt là nam giới trên 50 tuổi, thấy cơ thể xuất hiện các triệu chứng rối loạn đường nước tiểu cần đi thăm khám chuyên khoa để tầm soát bệnh lý.

Các biện pháp chẩn đoán bệnh Phì đại tuyến tiền liệt

Khi đi thăm khám, bạn sẽ được bác sĩ chỉ định thực hiện một số phương pháp để chẩn đoán chính xác bệnh phì đại tuyến tiền liệt như:

• Siêu âm: Đánh giá kích thước, khối lượng tiền liệt tuyến.
• Thăm dò trực tràng: phát hiện khi tiền liệt tuyến to đáng kể, ước lượng kích thước tương đối của khối u
• Xét nghiệm PSA:  là chất chỉ thị ung thư. bình thường PSA nhỏ hơn 4ng/ml. Nếu PSA trên 10 ng/ml thì khả năng bị ung thư hơn là u xơ
• Thực hiện các xét nghiệm khác: Công thức máu, xét nghiệm nước tiểu nếu nghi ngờ có nhiễm khuẩn, sinh thiết nếu nghi ngờ ung thư.

Điều trị phì đại tuyến tiền liệt bằng phương pháp nội khoa

Sau khi thăm khám kiểm tra, làm các xét nghiệm cùng với kết quả, lúc này bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra chẩn đoán là điều trị nội khoa bằng thuốc tiêu xơ hay cần phải tiểu phẫu phì đại tuyến tiền liệt.

Hiện nay trên thị trường có một số nhóm thuốc điều trị phì đại tiền liệt tuyến với tác dụng cải thiệu triệu chứng, và chưa có thuốc nào được chứng minh làm nhỏ kích thước khối u.

Nếu sử dụng thuốc uống, người bệnh cần theo dõi tái khám định kỳ, để chắc chắn thuốc phù hợp với cơ địa có thể tiêu xơ và ngăn chặn sự tăng sinh của tuyến tiền liệt.

Điều trị phì đại tuyến tiền liệt bằng phương pháp mổ u xơ tuyến tiền liệt

Với nền y học hiện đại đã cho ra đời nhiều phương pháp điều trị bệnh phì đại tuyến tiền liệt. Tuy nhiên thủ thuật chính để thực hiện vẫn là cắt đốt nội soi thông qua đường niệu đạo hoặc mổ bóc u xơ qua đường bụng.

Dưới đây là một số phương pháp mổ phì đại tuyến tiền liệt (u xơ tuyến tiền liệt) hiện đại đang được áp dụng phổ biến tại các phòng khám chuyên khoa lớn:

1. Điều trị phì đại tuyến tiền liệt với dao lưỡng cực Bipolar

Đối tượng được chỉ định:

• Bệnh nhân bị phì đại tuyến tiền liệt  từ 25 – 250 gram
• Người bệnh có khối u phì đại tiền liệt tuyến kèm theo sỏi bàng quang
• Bệnh nhân siêu âm tiết niệu có lượng nước tiểu tồn dư trong bàng quang lớn hơn 100ml
• Người bệnh có dấu hiệu đái rắt cấp tính kèm theo yếu thận, kiểm tra máu cho kết quả creatinin tăng cao.
• Có các biểu hiện rối loạn tiểu tiện: tiểu đêm, đái rắt, són tiểu… phiền toái trong sinh hoạt hàng ngày có nhu cầu phẫu thuật.

Ưu điểm của phương pháp:

Phương pháp áp dụng kỹ thuật nội soi cắt u xơ tiền liệt tuyến với dao Bipolar: Ít chảy máu, ít đau, có thể xuất viện ngay trong ngày (chỉ khoảng 40% người bệnh phải nằm viện 1 -2 ngày theo dõi) ; không phải đặt đường dẫn lưu bọng đái sau phẫu thuật.

Quy trình thực hiện phẫu thuật:

• Bước 1: Thăm khám lâm sàng tuyến tiền liệt qua trực tràng và tư vấn đối với chuyên gia tiết niệu, (cung cấp một số hiểu biết theo bảng vấn đề kiểm tra biến đổi đi giải – IPSS) để định vị cấp độ ảnh hưởng những triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt cùng với định vị người bệnh có chỉ định thủ thuật hoặc không?
• Bước 2: Dùng kháng sinh dự phòng cho người bệnh trước cũng như sau thủ thuật
• Bước 3: Làm các thăm dò tác dụng quan trọng (xét nghiệm máu PSA, đo niệu dòng đồ, siêu âm hệ tiết niệu, kiểm tra nuôi cấy nước tiểu)
• Bước 4: Chuẩn bị hồ sơ tiểu phẫu, thăm khám tiền mê
• Bước 5: Bệnh nhân được gây ra mê trong quá trình tiểu phẫu. Tiểu phẫu thường kéo dài 1h.

2. Nội soi bốc hơi bóc phì đại tiền liệt tuyến lành tính

Đối tượng được chỉ định:

• Bệnh nhân bị phì đại tuyến tiền liệt có xuất hiện biến chứng
• Bí đái, ngay cả khi rút ống thông lỗ sáo. Bí đái không triệt để có nước tiểu tồn dư sau khi đi giải, điều trị nội khoa không thành công
• Tiểu tiện ra máu tái diễn nhiều lần do phì đại tiền liệt tuyến
• Túi thừa bàng quang, sỏi bàng quang vì phì đại tuyến tiền liệt
• Nhiễm khuẩn niệu đạo tái phát nhiều lần
• Suy thận , nên chữa trị hết suy thận trước lúc cắt nội soi

Ưu điểm của phương pháp:

• Hậu phẫu người bệnh không có vết mổ, thẩm mỹ cao.
• Ít xảy ra biến chứng, thời gian nằm viện ngắn, hồi phục nhanh

Phác đồ điều trị:

• Người bị bệnh tới khám trước mổ
• Thực hiện các xét nghiệm
• Xét nghiệm có chỉ định phẫu thuật và đủ điều kiện phẫu thuật
• Nhập viện khoa ngoại
• Chuẩn bị thủ thuật
• Thực hiện tiểu phẫu
• Theo dõi cũng như phục vụ sau mổ, đủ điều kiện sẽ được xuất viện.

3. Nội soi bốc hơi phì đại tuyến tiền liệt với laser

Đối tượng chỉ định:

• Người bị bệnh bí đái triệt để, nhắc cả sau rút ống thông lỗ tiểu.
• Bí đái không hoàn toàn có nước đái tồn dư sau lúc đi đái, điều trị nội bất thành.
• Đái máu tái diễn bởi u phì đại tuyến tiền liệt
• Túi thừa bàng quang, sỏi bàng quang bởi u phì đại tuyến tiền liệt
• viêm nhiễm niệu tái diễn.
• Phì đại tuyến tiền liệt làm cho nguy hiểm đến sức khỏe, giấc ngủ hoặc trở ngại nghề nghiệp.

Ưu điểm của phương pháp:

• Thủ thuật bốc hơi u phì đại tuyến tiền liệt bằng laser. Đây là liệu pháp được phát triển trên nền phương pháp cắt u tuyến tiền liệt bằng dao đơn cực, lưỡng cực, vốn đã từng là liệu pháp ít xâm lấn, đi theo đường tự nhiên. Thay thế cho mổ mở bóc u tuyến tiền liệt có rất nhiều tai biến, xâm lấn nhiều ở bệnh nhân thường hay là cao tuổi.
• Quá trình mổ u tiền liệt tuyến cầm máu tốt hơn, ít bị ra máu, phục hồi sớm. Giảm nguy cơ hẹp cổ bọng đái, thay đổi cơ thắt sau mổ.
• Bệnh nhân có thể rút thông tiểu sau 1 ngày, ra viện hôm sau 2-3 hôm.

Phác đồ điều trị:

• Bệnh nhân đến thăm khám trước mổ
• Thăm khám, xét nghiệm
• Đủ điều kiện phẫu thuật người bệnh sẽ nhập viện khoa ngoại chuẩn bị tiểu phẫu
• Thực hiện tiểu phẫu
• Chăm sóc hồi phục hậu phẫu, đủ điều kiện bệnh nhân sẽ được xuất viện.

Trên đây là những chia sẻ về bệnh phì đại tuyến tiền liệt, hi vọng có thể giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về căn bệnh này và có được phương án điều phù hợp hiệu quả. Nếu bạn còn thắc mắc gì về vấn đề sức khỏe hãy liên hệ trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa của chúng tôi để nhận được tư vấn miễn phí.